Fieës inne tent oppe wei

21-09-2024

Neet hieël lang naodet 't Linner Nuuts zaoterdig digitaal ging, pingeldje miene telefoon. 'n E-pöske van 'n dörpsgenoeëte die aan 't sjildere woor en al wo gèn vèrf op móch kómme hej aafgeplektj mit get waekblajer. Veur häör hóng de veurpagina van 't Waekblaad van 20 augustus. Ze hej net miene column 'sjoeën fieëske' gelaeze en loos det ze vanoet Sint 'Joas', zoeë sjrieve ze in Ech en ómsjtreke 'Sint Joeës', de groete kjreeg oet de 'fieëstent' en d'r in Bor 'n 'weijefeës' woor. Ze kós de klanke in 'weijefeës' neet thoesbringe. "Wie sjpriks se 'eije' oet en wurtj 't 'fieës' in de Sint Joeëster tent 't zelfdje oetgespraoke es 't 'feës' in de Borse wei?", vroog ze mich.

Waat de 'J' in 'weijefeës' betruf: die is neet nuuëdig. Sjterker nag, die sjtuuërtj allein mer bie 't laeze. In 't Nederlands höbbe v'r gèn meujte mit 'eie', v'r laeze zónger probleme 'aam- en aardbeien', 'breien' en 'kleien'. 'n Ei doon v'r in 'n 'eierdopje' en 't geit ós van 'n 'leien' daekske. Los van 't óngemaak det ze gaeve, luuësj 'aambeije' zich onnag 'ns neet lekker, net zoeë min es det zoer 'aardbeijen' lekker sjmake. V'r höbbe gèn idee waat mam duit es ze zitj te 'breijen' of 't menke det zitj te 'kleijen'. Geweun ein wei en twieë weie.

En den det 'feës'; volges de Veldekesjpelling sjtuit de lettercombinatie 'eë' veur det waat se huuërs es se de 'e' van 'pret' en 'bed' 'ne naosjlaag krieg. 'ne Naosjlaag is det waat se drie kieër huuërs in 't Lins 'bruuëdje' mit 'kieës' en 'sjroeëp'. 't Mesjtreechs kin dae naosjlaag neet, ze aete dao 'n 'bruudje' mit 'kies' en 'sjroep'. In Lin kriege de 'uu', de 'ie' en de 'oe' 'ne naosjlaag en dae wurtj altied gesjreve mit 'n 'e' mit 'n trema: 'ë' dus. Euveriges is de klank 'eë' neet oet te sjpraeke, 't Liek waal of v'r gèn sjpeLLing- mer sjpeLingregels höbbe. Waat zów 't laeze van Limburgse tekste mekkelik zeen es sjrievers zich aan get sumpel regelkes haoje. Meh los daovan, of 't noe 'fieës' inne tent in Sint Joeës of inne wei in Bor woor, ich haop det idderein zich 'd'r bieëstig good geamuseerdj haet.

Allè,

Jan Sjure,

reagere: jan.sjure@druimentaere.nl

Deel dit bericht: